Το ρήγμα
Η πρόσφατη σεισμική ακολουθία έλαβε χώρα στο πολύ γνωστό ενεργό ρήγμα της Κεφαλλονιάς, γνωστός και ως Ρήγμα Μετασχηματισμού της Κεφαλλονιάς. Πρόκειται για μία δεξιόστροφη ζώνη οριζόντιας μετατόπισης με γενική διεύθυνση ΒΑ - ΝΔ έως ΒΒΑ - ΝΝΔ, η οποία λειτουργεί ως ρήγμα μεταφοράς της παραμόρφωσης στη ζώνη υποβύθισης του Ελληνικού Τόξου, η οποία στην περιοχή παρουσιάζει μία διακριτή μετατόπιση. Το ρήγμα αυτό είναι ένα από τα πλέον ενεργά του Ελληνικού χώρου, όπως αποδεικνύεται από την υψηλή ιστορική και ενόργανη σεισμικότητα. Λόγω της μεγάλης ενεργότητας του ρήγματος αυτού, η Κεφαλλονιά, η Ιθάκη, η Ζάκυνθος, η Λευκάδα και μία παραλιακή ζώνη της Αιτωλοακαρνανίας κατατάσσονται στην υψηλότερη ζώνη σεισμικής επικινδυνότητας στον αντισεισμικό κανονισμό.
Το Ρήγμα Μετασχηματισμού της Κεφαλλονιάς και οι μηχανισμοί γένεσης παλαιοτέρων σεισμών (Louvari et al., 1999).
Η ρηξιγενής ζώνη της Κεφαλλονιάς χωρίζεται σε διακριτά τμήματα, τα οποία μπορούν να ενεργοποιηθούν είτε ξεχωριστά, είτε σε συνδυασμό, προκαλώντας μεγαλύτερα γεγονότα. Στην περιοχή δυτικά της Κεφαλλονιάς, όπου και δημιουργήθηκαν οι πρόσφατοι σεισμοί, η ομάδα του Gre.Da.S.S. (Greek Database of Seismogenic Sources) είχε διαχωρίσει δύο μικρά segments, για το καθένα από τα οποία είχε υπολογιστεί ως μέγιστο αναμενόμενο μέγεθος σεισμού το 6.1, όσο ήταν τελικά και το μέγεθος του κυρίως σεισμού της 26ης Ιανουαρίου 2014.
Απόσπασμα από τη βάση δεδομένων του Gre.Da.S.S., όπου φαίνονται τα δύο μικρότερα τμήματα της μεγάλης ρηξιγενούς ζώνης, με αναμενόμενο μέγεθος σεισμού 6,1.
Οι επιπτώσεις
Λόγω των πολύ υψηλών εδαφικών επιταχύνσεων και της απότομης μορφολογίας του νησιού, οι επιπτώσεις των δύο σεισμών στην επιφάνεια του εδάφους ήταν κυρίως βραχοπτώσεις, κατολισθήσεις και ρευστοποίηση. Στις επόμενες φωτογραφίες μπορείτε να δείτε μερικές ενδεικτικές περιπτώσεις επιπτώσεων των δύο ισχυρών σεισμών στο περιβάλλον και τις κατασκευές.
Παραλία Μύρτου
Στην πιο γνωστή παραλία της Κεφαλλονιάς, το Μύρτο, σημειώθηκαν τέσσερις κατολισθήσεις διαφόρων μεγεθών, ενώ χαρακτηριστικότερη είναι η κύλιση μεγάλου ογκόλιθου, ο οποίος αφού διένυσε μεγάλη απόσταση και προκάλεσε σημαντικές ζημιές στο οδόστρωμα σταμάτησε μεταξύ της τελευταίας ευθείας του δρόμου και του χώρου όπου συνήθως σταθμεύουν τα αυτοκίνητα των επισκεπτών τη θερινή περίοδο.
Στην πιο γνωστή παραλία της Κεφαλλονιάς, το Μύρτο, σημειώθηκαν τέσσερις κατολισθήσεις διαφόρων μεγεθών, ενώ χαρακτηριστικότερη είναι η κύλιση μεγάλου ογκόλιθου, ο οποίος αφού διένυσε μεγάλη απόσταση και προκάλεσε σημαντικές ζημιές στο οδόστρωμα σταμάτησε μεταξύ της τελευταίας ευθείας του δρόμου και του χώρου όπου συνήθως σταθμεύουν τα αυτοκίνητα των επισκεπτών τη θερινή περίοδο.
Πετανοί
Σε μία ακόμα γνωστή παραλία του νησιού, παρατηρήθηκαν εκτεταμένες κατολισθήσεις και βραχοπτώσεις, ειδικότερα στο νότιο τμήμα της παραλίας.
Σε μία ακόμα γνωστή παραλία του νησιού, παρατηρήθηκαν εκτεταμένες κατολισθήσεις και βραχοπτώσεις, ειδικότερα στο νότιο τμήμα της παραλίας.
Παραλία Ξι
Σε μία από τις πιο πολυσύχναστες παραλίες στη νότια ακτή της χερσονήσου της Παλικής, στο Ξι, παρατηρήθηκαν επίσης βραχοπτώσεις ανατροπής.
Σε μία από τις πιο πολυσύχναστες παραλίες στη νότια ακτή της χερσονήσου της Παλικής, στο Ξι, παρατηρήθηκαν επίσης βραχοπτώσεις ανατροπής.
Ρευστοποίηση
Φαινόμενα ρευστοποίησης παρατηρήθηκαν κυρίως στο λιμάνι του Ληξουρίου, το οποίο έπαθε σημαντικές ζημιές, ενώ περιορισμένες εμφανίσεις στις πεδινές περιοχές της Παλικής αποσαθρώθηκαν γρήγορα λόγω των συνεχών βροχοπτώσεων τις ημέρες που ακολούθησαν τις σεισμικές δονήσεις.
Φαινόμενα ρευστοποίησης παρατηρήθηκαν κυρίως στο λιμάνι του Ληξουρίου, το οποίο έπαθε σημαντικές ζημιές, ενώ περιορισμένες εμφανίσεις στις πεδινές περιοχές της Παλικής αποσαθρώθηκαν γρήγορα λόγω των συνεχών βροχοπτώσεων τις ημέρες που ακολούθησαν τις σεισμικές δονήσεις.
Οδοποιία
Πολλοί επαρχιακοί δρόμοι έπαθαν σημαντικές ζημιές κατά τη διάρκεια των σεισμών, και κυρίως όσοι ήταν κατασκευασμένοι στα Πλειοκαινικά ιζήματα της νότιας Παλικής, όπου ο συνδυασμός υψηλών επιταχύνσεων και ασθενών γεωτεχνικών ιδιοτήτων προκάλεσε εκτεταμένες καθιζήσεις στα πρανή.
Πολλοί επαρχιακοί δρόμοι έπαθαν σημαντικές ζημιές κατά τη διάρκεια των σεισμών, και κυρίως όσοι ήταν κατασκευασμένοι στα Πλειοκαινικά ιζήματα της νότιας Παλικής, όπου ο συνδυασμός υψηλών επιταχύνσεων και ασθενών γεωτεχνικών ιδιοτήτων προκάλεσε εκτεταμένες καθιζήσεις στα πρανή.
Κοιμητήρια
Πολλά από τα κοιμητήρια στην επικεντρική περιοχή του σεισμού υπέστησαν σοβαρότατες ζημιές λόγω του τρόπου κατασκευής των μνημάτων.
Πολλά από τα κοιμητήρια στην επικεντρική περιοχή του σεισμού υπέστησαν σοβαρότατες ζημιές λόγω του τρόπου κατασκευής των μνημάτων.
Σπίτια
Παρά το ότι γενικά τα σπίτια συμπεριφέρθηκαν σωστά, με την έννοια ότι αποφεύχθηκαν οι καταρρεύσεις, υπήρξαν αρκετές σοβαρές ζημιές σε διάφορες κατασκευές, με αποτέλεσμα πολλά σπίτια, ιδίως παλαιότερης κατασκευής, να κριθούν ακατάλληλα και κατεδαφιστέα από τους ελέγχους των μηχανικών.
Παρά το ότι γενικά τα σπίτια συμπεριφέρθηκαν σωστά, με την έννοια ότι αποφεύχθηκαν οι καταρρεύσεις, υπήρξαν αρκετές σοβαρές ζημιές σε διάφορες κατασκευές, με αποτέλεσμα πολλά σπίτια, ιδίως παλαιότερης κατασκευής, να κριθούν ακατάλληλα και κατεδαφιστέα από τους ελέγχους των μηχανικών.
Εκκλησίες
Λόγω του τρόπου και του σχεδίου κατασκευής τους, οι εκκλησίες είναι σχεδόν πάντα από τις πρώτες κατασκευές που παθαίνουν ζημιά σε έναν σεισμό. Στο νότιο μέρος της χερσονήσου της Παλικής σχεδόν όλες οι εκκλησίες υπέστησαν σοβαρές ζημιές.
Λόγω του τρόπου και του σχεδίου κατασκευής τους, οι εκκλησίες είναι σχεδόν πάντα από τις πρώτες κατασκευές που παθαίνουν ζημιά σε έναν σεισμό. Στο νότιο μέρος της χερσονήσου της Παλικής σχεδόν όλες οι εκκλησίες υπέστησαν σοβαρές ζημιές.
Διάφορα
Σε όλο το δυτικό μέρος του νησιού παρατηρήθηκαν εκτεταμένες κατολισθήσεις, βραχοπτώσεις, αστοχίες πρανών κλπ. Οι κάτοικοι της Παλικής πέρασαν δύσκολες ώρες, καθώς ο φόβος για νέο ισχυρό σεισμό, ειδικά τις πρώτες ημέρες, ήταν μεγάλος. Οι παρακάτω ενδεικτικές φωτογραφίες δίνουν μία μικρή ιδέα των υπόλοιπων επιπτώσεων και της ζωής μετά το σεισμό.
Σε όλο το δυτικό μέρος του νησιού παρατηρήθηκαν εκτεταμένες κατολισθήσεις, βραχοπτώσεις, αστοχίες πρανών κλπ. Οι κάτοικοι της Παλικής πέρασαν δύσκολες ώρες, καθώς ο φόβος για νέο ισχυρό σεισμό, ειδικά τις πρώτες ημέρες, ήταν μεγάλος. Οι παρακάτω ενδεικτικές φωτογραφίες δίνουν μία μικρή ιδέα των υπόλοιπων επιπτώσεων και της ζωής μετά το σεισμό.
Η ομάδα
Στο νησί βρέθηκαν λίγες μέρες μετά το δεύτερο ισχυρό σεισμό μέλη της Ερευνητικής Ομάδας Γεωλογίας των Σεισμών του Α.Π.Θ. για την επιτόπια έρευνα και καταγραφή των αποτελεσμάτων του σεισμού. Τα μέλη της ομάδας που πήραν μέρος στην έρευνα πεδίου ήταν:
Η παρούσα προκαταρκτική αναφορά ετοιμάστηκε από τον Αλέξανδρο Χατζηπέτρο, ενώ πρόδρομα στοιχεία για την τεκτονική ερμηνεία και τη μεταφορά των τάσεων μετά από αυτή την ακολουθία, θα ανακοινωθούν στο διεθνές συνέδριο της European Geosciences Union τον Απρίλιο του 2014, στη Βιέννη (Chatzipetros et al., 2014).
- Σπύρος Παυλίδης, Καθηγητής
- Αλέξης Χατζηπέτρος, Λέκτορας
- Γιώργος Παπαθανασίου, Δρ. Γεωλόγος
- Σωτήρης Βαλκανιώτης, Δρ. Γεωλόγος
Η παρούσα προκαταρκτική αναφορά ετοιμάστηκε από τον Αλέξανδρο Χατζηπέτρο, ενώ πρόδρομα στοιχεία για την τεκτονική ερμηνεία και τη μεταφορά των τάσεων μετά από αυτή την ακολουθία, θα ανακοινωθούν στο διεθνές συνέδριο της European Geosciences Union τον Απρίλιο του 2014, στη Βιέννη (Chatzipetros et al., 2014).
Βιβλιογραφία
Chatzipetros A., Sboras S. and Pavlides S. (2014). The Cephalonia (Greece) January 26, 2014 M6.1 earthquake: preliminary interpretation and stress transfer analysis, Geophysical Research Abstracts, 16, EGU2014-16820.
Louvari E., Kiratzi A. and Papazachos B. (1999). The Cephalonia Transform Fault and its extension to western Lefkada Island (Greece): Tectonophysics, v. 308, no. 1-2, p. 223–236, doi:10.1016/S0040-1951(99)00078-5.
Louvari E., Kiratzi A. and Papazachos B. (1999). The Cephalonia Transform Fault and its extension to western Lefkada Island (Greece): Tectonophysics, v. 308, no. 1-2, p. 223–236, doi:10.1016/S0040-1951(99)00078-5.